STEVIA GIDA ÜRÜNLERİ İÇİN NE ANLAMA GELİR?

Nereden geldi bu bitki?

Anavatanı Güney Amerika (Paraguay, Brezilya) ' dır. 1887 yılında Güney Amerikalı doğa bilimci Antonio Bertoni tarafından keşfedilmiştir. 2004 yılından itibaren Tarım ve Köy İşleri Bakanlığ' nın pozitif bitkiler listesinde yer almaktadır. Kalorisi olmayan stevya bitkisi kan şekerini arttırmamaktadır. Bu sebepledir ki,  yerli halk tarafından yüzyıllardır şeker kaynağı ve tedavi edici olarak kullanılmaktadır. Japonya ve Kore’de otuz yılı aşkın bir süredir milyonlarca kişi tarafından tatlandırıcı ve gıda katkısı olarak kullanılmaktadır. 

Ne anlama gelir?

-Bitkisel kökenli

-Kalori değeri «0»

-Glisemik İndeksi düşük

-Çözünürlüğü yüksek

-Yüksek etkili ve çok yönlü kullanılabilir (Şekere göre yaprağın tatlılık değeri 10-15 kat daha fazla)

-Gıda maddeleri ve içeceklerde Isı, pH ve Işığa karşı stabil (dayanıklı)

kısaca anlamlarını taşımaktadır.

Stevia bitkisi şeker yerine kullanılabilen doğal bir tatlandırıcıdır. Kurutulmuş haldeki şeker otu yaprakları normal şekerden 10- 15 kat daha tatlı olarak algılanır. Bazı araştırmalar diyabet tedavisinde kullanımını destekler niteliktedir. Tatlandırıcılar karbon ve suyun kombinasyonu olan karbonhidratlardır. En basit şekerler monosakkarit olarak adlandırılır ve iki monosakkaritin birleşmesiyle disakkarit oluşur. Sakkaroz; glikoz (dekstroz) ve fruktozun birleşmesinden meydana gelen bir disakkarittir. Polisakkaritler ise kompleks karbonhidratlardır ve monosakkaritlerin dallı, düz, uzun zincirlerinden meydana gelmektedir (Akın, 2009). 

Nasıl kullanıldı?

Japonya’da uzun bir süredir tüketiciler tarafından gıda katkısı ve tatlandırıcı olarak kullanılan stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) bitkisi Paraguay ve Brezilya’da tatlandırıcı ve tedavi edici özellikleri nedeniyle sıklıkla kullanılmaktadır. Stevia’dan elde edilen özütün vücutta kan şekerini düzenleyici etkileri olduğu bilinmektedir. Stevia’nın insülin duyarlılığı ve salınımı arttırıcı etkilerinin olduğunu gösteren bazı araştırmalar diyabet tedavisinde kullanımını destekler niteliktedir.

 Kalori değeri düşük olan stevia bitkisinin şeker hastalığı yanında yüksek tansiyon, kabızlık, depresyon ve asabiyete karşı olumlu etkileri belirlenmiştir. Mide ve bağırsak florasını, dişleri ve asit alkali dengesini korumaktadır. 

 Isı ve pH stabilitesinin yüksek olması, pişirme, fırınlama ve dondurma gibi teknolojik işlemler sırasında stabilitenin sağlanması, alkol içerisinde çözünmesi, ağızda metalimsi tat bırakmaması stevia’nın en önemli gastronomik özellikleri arasındadır (Soliman, 1997). 

Gıdaların üretiminde aşırı şeker kullanımı yerine stevia veya steviosit kullanımı obez kişilerin kilo kaybına yardımcı olabilmektedir. Gıdalarda ilave sakkaroz kullanılmamasının polimerli karbonhidrat oranını arttırdığını ve bu durumun insanlar için dengeli gıda alımı ve sağlık açısından yararlı bir etki oluşturduğu belirlenmiştir (Curi ve ark., 1986). Yapılan başka bir çalışmada ise, steviosit (günde 3 defa 250 mg seviyesinde) 1 yıl boyunca 60 yüksek tansiyona sahip hastaya uygulanmış ve uygulamadan 3 ay sonra bu kişilerin sistolik ve diastolik kan basınçlarında kayda değer bir düşme olduğu ve bu etkinin tüm yıl boyunca devam ettiğini gözlemlenmiştir. Sonuçta, steviositin tolere edilebilen etkili bir bileşik olduğu ve hipertansiyon hastaları için alternatif ya da ek tedavi unsuru olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır (Chan ve ark., 2000).